** ZELF VLIEGEN **

EEN JONGENSDROOM DIE UITKWAM

In 1948 geboren op de Volendamse dijk, raakte ik als jongetje van 8 a 9  jaar al gefascineerd door vliegtuigen; vooral die “zilveren vogels” met dat karakteristieke gierende geluid, die vaak vrij laag over de Volendamse haven vlogen van/naar Schiphol, en altijd mijn bijzondere aandacht trokken. Ik weet nu dat dit de Vickers Viscount – 800  van KLM moet zijn geweest. Zolang als kon volgde ik het vliegtuig in het zwerk tot aan de horizon, waarbij ik soms, naar boven kijkend, wel eens dagdromend naar het vliegtuig riep, “meneertje mag ik een keertje met je meevliegen? Maar dat zat er niet in, vliegen was toen voor mensen uit arbeidersgezinnen ondenkbaar…

REISLUST door LUCHTVAARTVIRUS

Vliegen zat er voor ons soort mensen nog niet in… maar dat nam gedurende mijn jeugd toch langzaam maar zeker een andere wending. De interesse voor luchtvaart op heel jonge leeftijd maakte niet alleen dat er met Sinterklaas veel lucht,- en ruimtevaartboeken op m’n wenslijstje stonden, maar ook triggerde het luchtvaart virus reeds op jonge leeftijd mijn reislust. Toen mijn a.s vrouw Mary net als ik ook besmet bleek met een heftig reisvirus, konden we met onze gezamenlijke spaarcentjes – o.a verdiend met de BZN optredens vanaf 1965,- op vakantie, en vlogen we al op – een voor die tijd – ongebruikelijk jonge leeftijd vaak vanaf Schiphol naar verre en minder verre bestemmingen, zoals Spanje, Amerika en Indonesië.

STROMINGSLEER & WARMTEOVERDRACHT

Na mijn LTS opleiding metaalbewerker studeerde ik door, en werd ik werktuigbouwkundig ingenieur; 3 jaar MTS , 5 jaar HTS (ing) en 5 jaar TU Delft. Wat mij in die studie tijd vooral sterk intrigeerde was het raakvlak tussen natuur en techniek. Ik denk dat mijn affectie voor vliegerij dan ook daar vandaan komt. Naast Theoretische Mechanica was het vak SWO (Stromingsleer en Warmteoverdracht) mijn favoriete vak en afstudeer richting op de TU in Delft; deze disciplines komen natuurlijk ook sterk aan bod bij allerlei technische en aerodynamische aspecten van het vliegen.

MET BZN DE LUCHT IN

In 1976 scoorden we met BZN onze eerste nr 1 hit; het vliegen naar internationale bestemmingen met de band begon in een stroomversnelling te raken. Ik weet nog dat we een paar jaar later in een DC 10 op de terugweg van een TV optreden in een buitenland ’s nachts op weg naar Amsterdam een tussenlanding maakten in Köln in een potdichte mist. Ik volgde de approach en landing in die zwarte duisternis door het raampje naast mij, en terwijl ik tijdens die approach van alles hoorde en voelde, zag ik door die mist niets. Totdat ik aan de touchdown merkte dat we op de landingsbaan reden en zelfs dié, kon ik door de dichte mist amper of niet zien. Ik was perplex… hoe doen ze dit ?  Het maakte op mij een onuitwisbare indruk, en ik weet nog dat ik dacht, ik MOET weten hoe dit werkt… en dat was eigenlijk de druppel die bij mij de spreekwoordelijke emmer deed over lopen……….

1987 – 1STE VLIEGLES BIJ WOH

In 1987 ben ik – niet lang na die bewuste DC10 vlucht met onze band, – samen met BZN collega gitarist Cees Tol, die ook last had van een toen reeds levenslang hardnekkig vliegvirus, naar de vliegkeuring in Soesterberg gegaan. We werden goedgekeurd en stonden een paar dagen later aan de balie bij “Wings Over Holland op vliegveld Lelystad”  om vlieglessen te nemen…Door omstandigheden is Cees daarna helaas snel afgehaakt.

In november 2014 heb ik met Cees Tol (R.I.P) en zijn vrouw Tiny (R.I.P) nog een rondvlucht gemaakt in de PH-BZN; zie bovenstaande foto. Cees was toen al ernstig gehandicapt door een herseninfarct, ze overleden kort na elkaar Cees in 2018 en Tiny in 2019

1ste BREVET EN 1ste EIGEN KIST

In 1988 slaagde ik na de vlieglessen van instructeurs Bert Huizinga en Ron Handgraaf bij Wings over Holland voor m’n Private Pilot License (PPL) en kocht, bijgestaan door Co van Tamelen van Wings over Holland, – halverwege die PPL opleiding reeds – in Stuttgart-, een Fuji, die we in Nederland als PH-BZN hebben ingeschreven.

Het ging ook wel eens (bijna) mis

Niet lang nadat ik mijn Privat Pilot License (PPL) had gehaald ging het in mrt 1991 niet helemaal zoals het hoorde. Met een sputterende motor moest een “voorzorgslanding” gemaakt worden en géén “noodlanding”, zoals hieronder in de Privé vermeld stond.

Als er tijdens een motorstoring nog n.l nog voldoende motorvermogen is om door te vliegen, en ergens te landen, mag je het officieel geen noodlanding noemen

BEROEPSVLIEGER EN THEORIE-EXAMEN VOOR VERKEERSVLIEGER

In 1990 wilde ik hogerop in de vliegerij, maar omdat ik qua leeftijd te oud was voor een baan bij een maatschappij en sowieso toch bij BZN zou blijven, leek het me een goed idee om dan maar instructeur te worden, om in m’n vrije tijd wat vlieglessen te kunnen geven. Daarvoor moest eerst het Commercial Pilot License (CPL) gehaald worden, je bent dan beroepsvlieger, uiteraard met  Instrument-Rating (IR), – de zgn blindvliegbevoegdheid – dus begon ik tegelijk met de praktijkopleiding CPL  ook met de ATPL theorie opleiding  (Air Traffic Pilot License) – theorie opleiding voor verkeersvlieger). Het lukte mij om die theorieopleiding binnen de toegestane 24 maanden, af te ronden, in totaal 8 vakken, dus elke 3 maanden moest er een vak “gehaald” worden..

BLINDVLIEGEN met BEROEPSBREVET EN 2de EIGEN KIST

Eind 1990 kocht ik speciaal voor die CPL opleiding een (IFR) uitgeruste (Instrument – Flight – Rules ) Bonanza F33C  (zie hierboven)  van de KLM luchtvaartschool in Groningen – de PH-BNK – met retractable landing gear (intrekbaar landingsgestel) , voorzien van instrumenten met behulp waarvan tijdens slecht vliegzicht, of slecht weer, zgn IMC ( Instrumental Metereological Conditions) zgn instrumentvluchten en/of nachtvluchten konden worden gemaakt.

De Bonanza staat algemeen bekend als de Rolls Royce onder de eenmotorige General Aviation vliegtuigen. Toen het CPL met IF rating onder leiding van instructeur en KLM-er Dick Algra binnen was, begon ik de opleiding voor vlieginstructeur. Die opleiding deed ik rond 1992 – 1994 bij Polderaviation van Willem van Duijn, op Lelystad Airport.

LANGHARIGE MUZIKANT

Henry Palsrok was daar een zeer inspirerende instructeur, waar ik veel van geleerd heb. Het was grappig dat ik vanwege mijn ingenieurs achtergrond tijdens die instructeursopleiding af en toe door Henry gevraagd werd om voor de klas bepaalde mechanische en aerodynamische aspecten v/h vliegen uit te leggen. Daar stond ik dan.. de langharige muzikant; als leraar voor de klas om aan o.a gepensioneerde airline pilots, gelouterde professionals waaronder Coen van Lohuizen en Willem van Duijn de liftformule en andere technische “vliegzaken” uit te leggen.

EINDELIJK VLIEGINSTRUCTEUR

Na 2 jaar écht hard ploeteren en studeren – in de lucht, thuis , in de BZN bus onderweg naar de concerten, in kleedkamers en in hotelkamers had ik m’n Flight Instructor Rating en mocht ik mezelf “vlieginstructeur” noemen met de bevoegdheid om beroepsvliegers en sportvliegers op te leiden leiden, hetgeen ik beide met heel veel plezier jarenlang gedaan heb. De beroepsvliegers in de Bonanza PH-BNK en de sportvliegers, waaronder mijn eigen jongste zoon Kees,  in de Fuji PH-BZN.

Voor de nachtvluchten met de PH-BNK  t.b.v. de CPL – (Commercial Pilot License) met IR – (Instrument Rating)  – ofwel beroepsbrevet met daarbij  “blindvliegopleiding”, moest het al vroeg donker zijn, dus vloog ik dan met leerlingen – tussen de BZN optredens door -,  ’s winters vanaf 17:00 uur in het duister vanaf Lelystad naar Groningen, Rotterdam,  Bremen of Münster-Osnabrück om daar Instrument Approaches te maken en daarna, tegen de nacht, nog voor sluitingstijd in Lelystad weer geland te zijn. Dat laatste mislukte ook wel eens, of het was mistig in Lelystad, en dan moesten we ’s nachts op Schiphol landen. Waar Mary ons dan op moest halen, en volgende dag weer heen brengen. Ik had mijn vliegschool inmiddels gevestigd bij Polderaviation op Lelystad Airport (EHLE)

VLIEGFANATISME of VLIEGGEKTE

Inmiddels leerde ik dat vliegen niet alleen een geweldige bezigheid of hobby was, maar dat het zelfs verslavend kon werken, toen ik bij Polderaviation in 1996 een hele bijzondere vliegfanaat ontmoette; een échte zgn. “vlieg gek”, zwaar geïnfecteerd door het heftigst denkbare vliegvirus. Deze volgens mij toen nog niet gebrevetteerde jongeman, ene “Ruben Fürste” vertelde mij dat hij regelmatig hele lange intercontinentale vluchten maakte, als passagier, zonder op de bestemming het vliegveld te verlaten, of nóg gekker, indien mogelijk, zelfs tot verbijstering van het cabinepersoneel zonder het vliegtuig te verlaten. Het ging bij die persoon puur om het gevoel om los van de grond te zijn, om het vlieggevoel…ook al was dat 10 of 12 uur lang in de cabine van een passagiersvliegtuig…… Ruben haalde bij Polderaviation zijn vliegbrevet en toonde zich een kundig vlieger; die promoveerde tot instructeur, vliegschooleigenaar en zelfs examinator. De laatste jaren heeft hij mij m’n profchecks afgenomen.

MET EIGEN KIST OP VAKANTIE MET GEZIN

Naast de vlieglessen die ik gaf, ben ik ook veel met m’n gezin in een van onze twee kisten op vakantie gegaan. O.a met de Fuji PH-BZN vanaf 1992 al, toen we VFR – op zicht – nog zonder GPS, koers-tijd navigerend via Spanje en Portugal naar Afrika vlogen, en later ook naar Engeland, Ierland, Oostblok,- en Scandinavische landen. En in de PH-BNK (altijd IFR, dus op instrumenten) met zakenrelaties naar bijna  alle Oost,- en Noord-Europese landen. Maar ook in de Bonanza met ons gezin naar vele buitenlandse bestemmingen o.a eiland Rügen in de Oostzee, en over de Alpen naar eilanden Elba, Corsica, Corfu en Griekenland, en vanuit Griekenland naar Tirana, de hoofdstad van het tot 1992 afgesloten communistische Albanië. Wij waren in 1994 met de PH-BNK de eerste Nederlandse privé kist in 50 jaar die in Tirana, landde; een bizarre maar onvergetelijke belevenis !!

VLIEGVELD LELYSTAD was 2de “THUIS”

LUCHTFOTOGRAFIE  & VLIEGEN MET ONZE KLEINKINDEREN 

Tot nu toe heb ik als luchtfotograaf vele vele duizenden luchtfoto’s gemaakt vanuit de PH-BZN ( met kap open).

De meeste daarvan, boven Volendam, Waterland en omstreken. Ook maakte ik veel zakenvluchten, met de PH-BNK, en ook veel rondvluchten, met vrienden en bekenden o.a met veel BZN fans op de “BZN vliegdagen”.

Vooral de laatste jaren heb ik vaak met m’n kleinkinderen en hun vrienden en vriendinnen gevlogen. De oudsten daarvan, tweeling Jan en Kees Tuijp nu 20 jr (2023) hebben naast hun bap (opa) als instructeur, zelf heel vaak mooie landingen met de PH-BZN gemaakt.

DE BONANZA VERKOCHT

Omdat mijn vrouw en ik vanaf 2007 – toen BZN afscheid nam – , zijn begonnen met ‘t maken  van wereldreizen (tot nu toe 145 landen bezocht) en omdat we vanaf toen gemiddeld meer dan 6 maanden per jaar op reis waren, is in 2013 de Bonanza – PH-BNK verkocht, aan een KLM vlieger die er ook tijdens zijn opleiding op gevlogen had, de kist bleef in Lelystad in de hangaar; af en toe zagen we de laatste tijd de PH-BNK nog uit de hangaar komen, en dat gaf een goed gevoel allemaal.

ONVERMIJDELIJK DENKPROCES

Met de PH-BZN is het anders gegaan. Het was oktober 2022, ik was 74 jaar en net als nu nog steeds in een hele goede lichamelijke en geestelijke conditie. Ook had ik nog steeds een geldige medische vliegkeuring en geldige profcheck op zak,  maar toch… je wilt niet dat ooit een arts of luchtvaartautoriteit je gebiedt om te stoppen, dan ben je eigenlijk al te ver gegaan; kleine foutjes of slordigheidjes kunnen in de vliegerij fatale gevolgen hebben . Dus begint er met het verstrijken der jaren bij de meeste vliegers hieromtrent langzamerhand een denkproces; op gang te komen; bij mij werd dat versterkt omdat ik vooral de laatste tijd veel met m’n kleinkinderen vloog. Stel je toch eens voor……en dan is diep verborgen in de krochten van je bewustzijn zelfs de aller-aller-aller kleinste kans dat er ooit wat mis zou kunnen gaan …..te groot…en je wilt ook niet tegen je kleinkinderen zeggen dat ze daarom niet meer mee mogen vliegen…een steeds groter wordend dilemma !

“VERKOOP GAAT WEL JAREN DUREN”

Ik besprak dit wel eens met oudere vliegers, die hier ook mee “tobden”. Ook met de baas van het onderhoudsbedrijf op Lelystad, Marinus, die zelf ook vliegt en vliegtuighandelaar is. Hij gaf mij aan, dit denkproces al eerder bij oudere vliegers te hebben gesignaleerd, en adviseerde me na een aantal gesprekken begin okt 2022 om het vliegtuig voor een ferme prijs rustig te koop te zetten op een internetsite. De uiteindelijke verkoop zou op z’n minst nog maanden, maar wellicht nog wel één of meerdere jaren duren. Bovendien konden we de initieel hoge prijs dan mogelijk heel langzaam laten zakken om er zo verzekerd van te zijn voor de hoogst mogelijke prijs te hebben verkocht…  Hij liet me twee vliegtuigen zien in zijn hangaar die er ook al zo lang te koop stonden…..dan zou ik intussen verder kunnen vliegen, met het bevredigende gevoel m’n vlieg carrière op verantwoorde wijze af te bouwen.

“HET KAN EEN GRAP VAN IEMAND ZIJN”

Een uur echter nadat hij mij had gemeld dat de PH-BZN op internet stond (6 okt 22) belde hij met de mededeling “ Ja Jan, ik kan het zelf ook bijna niet geloven, maar er komt morgenochtend een Hongaar die hem komt ophalen, de PH-BZN is verkocht !! Binnen 1 uur verkocht!! “Het kan natuurlijk ook een grap van iemand zijn” dachten we eerst nog, laten we nog maar eens even afwachten of het bedrag wel gestort wordt… en jawel hoor, de volgende ochtend stond het hele bedrag op m’n rekening…

VERDOOFD IN EEN ROES NAAR LELYSTAD

Volkomen verdoofd in een roes van vertwijfeling ging ik naar Lelystad om nog een rondje met de koper te vliegen, en daar ging ie dan..na 34 jaar op Lelystad “gewoond” te hebben…. .…. tja.. drie weken niet geslapen natuurlijk, en nu – een jaar later – nog steeds emotionele momenten…als je 35 jaar gevlogen hebt waarvan 34 jaar op de PH-BZN met ruim 6600 vlieguren in je logboek, gaat zo’n afscheid je niet in je kouwe kleren zitten natuurlijk…

Dit gezegd hebbende mogen we ons ná 35 jaar en 6600 vlieguren in vliegtuigen met 1 motor, gelukkig prijzen er ook de laatste keer nog ongeschonden uit te hebben kunnen stappen. Ons leven heeft voor een significant deel op een positieve wijze in het teken gestaan van vliegen en de vliegerij. We hadden het voor geen goud willen missen…

“DAT ZAL JE WEL ZIEN”

Een paar weken na het vertrek van de PH-BZN – nog diep in het verwerkingsproces – , werd ik gebeld door iemand uit Almere die me iets wilde komen brengen; ik vroeg: “wat dan”? “Dat zal je wel zien”, zei hij. Ik dacht dat hij misschien nog iets in de hangaar van mij gevonden had of zoiets dergelijks. Een uur later kwam hij bij ons in Volendam aan de deur met een door hem zelf gemaakt en in de originele kleuren geschilderd schaalmodel van de PH-BZN in een prachtige stolp. Ik kreeg er de tranen van in m’n ogen.. en was zeer geëmotioneerd. De stolp met de PH-BZN heeft een ere plek bij ons in de woonkamer gekregen, en iedereen die bij ons thuis komt, is er, na het horen van het bijbehorende verhaal, zeer van onder de indruk..

O ja , rest nog te vermelden de naam van de persoon, die me dit zeer waardevolle geschenk kwam brengen… een  vliegfanaat die als geen ander begrijpt wat voor gemis “niet meer vliegen” voor een “vleugellam” wezen kan betekenen, en die snapt welke enorme impact vliegen heeft, op het leven van andere vliegfanaten……en dus ook op het plotseling stoppen daarmee…  ik bedank hem voor dit geweldige niet in materiële waardes uit  te drukken cadeau… zijn naam kwam al eerder voor in dit artikel:  Ruben Fürste – forever friends

Jan Tuijp